İlk Covid-19 vakasının ülkemizde resmî olarak açıklandığı 11 Mart 2020 tarihinden bu yana diğer tüm kurum ve kuruluşlarda olduğu gibi Boğaziçi Üniversitesi’nde de akademik, sosyal ve ekonomik alanlarda birçok değişiklik yaşandı. Sosyal Tesis çalışanları 23 Mart 2020 tarihinde ücretsiz izne çıkarıldı. 6 Nisan 2020 tarihinde online eğitime geçildi. 22 Haziran 2020 tarihinde Bimeks işçileri, Bimeks şirketi patronlarından Prof. Dr. Vedat Akgiray’ı protesto etmek için üniversite önünde eylem yaptı. Bunların yanı sıra Kennedy Lodge’da düğün organizasyonu ve kaçak inşaat iddiaları, Güney çimlerde İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Müzik Festivali kapsamında yapılan konser ve İstanbul Sözleşmesi’yle ilgili tartışmalar önemli gündemler hâline geldi.

Online Eğitim Döneminde Boğaziçi

Boğaziçi Üniversitesi Senatosu 11 Mart 2020 tarihinde ilk vakanın açıklanmasının ardından, Yükseköğretim Kurulu’ndan (YÖK) gelecek kararı beklemeden eğitim-öğretim faaliyetlerine ara verdiğini duyurdu. 20-26 Nisan 2020 tarihleri arasında planlanan bahar tatilini Koronavirüs önlemleri nedeniyle 16-29 Mart 2020 tarihleri arasına aldı. Ardından, YÖK’ün talimatıyla tüm üniversitelerin 16 Mart 2020 tarihi itibarıyla 3 hafta boyunca tatil edildiği duyuruldu. Pandeminin yarattığı korku, sonraki dönemde vaka sayılarının artma ihtimali ile birleşince öğrencilerin büyük bir bölümü Covid-19 salgını riskine karşı alınan sağlık tedbirleri kapsamında senatonun da kararıyla memleketlerine dönmek zorunda kaldı.

Üniversite bünyesinde gerçekleşen akademik etkinliklerin yanı sıra, öğrenci kulüplerinin tüm etkinlikleri ve üniversitenin tanıtım faaliyetleri durduruldu. 2020 yılı bahar dönemi eğitim-öğretim faaliyetleri uzaktan eğitim yöntemleri ile yapılacak şekilde planlandı, 23 Mart haftası itibarı ile öğretim üyelerine ve araştırma görevlilerine uzaktan eğitim seminerleri verildi. Boğaziçi Üniversitesi Vakfı (BÜVAK) bursları kapsamında maddi imkânsızlık nedeniyle internet erişimi olmayan öğrenciler için bir bağış kampanyası başlatıldı. Bu kampanya sonucunda dört ay boyunca aylık 100 TL, internet bursu ihtiyaç sahibi öğrencilere aktarıldı.

Uzaktan eğitim döneminde notlandırma sistemi üzerine birtakım değişiklikler yapıldı, öğrencilerin talep etmeleri durumunda dönem içerisinde izin alınabileceği açıklandı. Online eğitim sürecinde birçok ders, uzaktan eğitim metoduna adapte edilmeden, doğrudan Zoom ve Panopto uygulamaları üzerinden devam ettirildi. Eğitim-öğretim faaliyetlerinin online platformlarda yürütüldüğü bu dönemde derslerin birçoğunda altyapı sorunları meydana gelirken, öğrencilerin özel alanlarını ihlâl eden, sınavlara çift kamera ile katılmak gibi bazı zorunluluklar getirildi. Online bir şekilde gerçekleştirilen İngilizce Yeterlilik Sınavı (BUEPT) da bunlardan biriydi. Fakat öğrencilerden gelen tepkiler üzerine bir kameranın sadece öğrenciyi ve çalışma alanını görecek şekilde sabitlenmesine karar verildi. Bunlara ek olarak, derslerin kayıt altına alınması özellikle politik ve ideolojik metinlerin tartışıldığı sosyal bilimler alanındaki dersleri oldukça etkiledi. Ülkenin konjonktürü ve yaratılan korku ortamından dolayı bazı hocalar dersleri kayıt altına almazken bazı hocalar söylemlerinde daha temkinli olmaya başladı.

Okul yönetimi, 3 Haziran 2020 tarihli ve 2020/11 sayılı toplantıda alınan karar ile yaz dönemi derslerinin tamamının aynı formatla uzaktan eğitimle devam edeceğini duyurdu. Okul senatosu, vaka sayılarındaki artışın devam etmesi üzerine oybirliği ile 2020 yılı güz eğitim-öğretim döneminde hazırlık sınıfı eğitiminin tümüyle uzaktan, lisans eğitimlerinin ise ağırlıklı olarak uzaktan yapılacağını duyurdu. Ancak sınıflarda yüzyüze derslerin olacağını da belirtti. Bazı lisans dersleri online olarak devam edecek olsa da final sınavlarının yüzyüze yapılma kararının alınmış olması ise tartışma yaratan bir konu oldu. Akademik döneme dair duyurular kamuoyu ile paylaşılmaya devam ediliyor.¹

Sosyal Tesis Çalışanları Ücretsiz İzinde!

Salgınla beraber Sosyal Tesislerde çalışan 61 işçinin 23 Mart 2020 tarihinden itibaren ücretsiz izinli sayılarak maaşlarının ödenmeyeceğinin belirtilmesi üzerine, işletme çalışanlarından biri verdiği röportajda “Salgın nedeniyle 16 Mart’tan beri çalışmıyoruz. Kamu çalışanı olmadığımız hâlde kısa çalışma ve ücretsiz izin ödenekleri için yaptığımız başvurular reddedildi. Benimle birlikte 60 arkadaşımız mağdur durumda. Biz sadece hakkımız olanı istiyoruz” ifadelerini kullandı.²

Yönetim ile iletişime geçtiklerinde “Paramız yok.” diyerek dönüş yapıldığını aktaran çalışanlardan biri, tepkisini şu sözlerle dile getirdi:

Parası olmayan yönetim, sosyal tesislerde büyük bir tadilat başlattı. Hani bize verecek paranız yoktu? Sosyal tesislerin kasasında para olup olmadığı bizi ilgilendirmiyor, bizi ilgilendiren oraya harcanan bir para var mı? Var. Demek ki sosyal tesislere para aktarabiliyorlar, bizim de maaşlarımız için para aktarabilirler. ³

Çalışanlar konu hakkında sosyal medyada #BÜdeHakGaspıVar etiketi ile sorunlarını dile getirdi. Hem akademik kadro hem de öğrenciler tarafından verilen tepkilerin ardından okul yönetiminin attığı bilgilendirme mail’inde şu ifadelere yer verildi:

Gelir kaybına uğrayan sosyal tesis personeline destek olmak üzere üniversitemiz mensupları tarafından bir dayanışma fonu oluşturulmuştur. 11 Haziran 2020 tarihi itibarıyla toplanan 251.028 TL miktarın 167.900 TL’si Nisan ve Mayıs aylarında ihtiyaç beyan eden 57 kişiye destek olarak verilmiş olup, geri kalan miktar Haziran ayı içinde dağıtılacaktır.

Bimeks İşçileri 22 Haziran’da Eylemde!

Akgiray kardeşlerin sahibi olduğu büyük teknoloji marketlerinden Bimeks’in 1500 işçisi 2016 yılından itibaren maaş alamamaya başlamış, 2018 yılında da yönetim kadrolarının dağılmasının ardından tazminatsız olarak işten atılmışlardı. Haklarının gasp edilmesi üzerine tüm yolları deneyen işçiler ise gerçekleştirdikleri eylemlerle Bimeks patronlarını ifşa etti.

2018 yılında tazminatsız bir biçimde işten çıkarılan Bimeks işçileri, “Mücadelemize bizden çaldıkları ile şatafatlı hayatlarına devam eden ve akademik çevrelerde saygınlıklarından hiçbir şey kaybetmeyen Akgirayları ifşa ederek başlıyoruz.” ifadelerini kullandı. Şirket sahipleri Vedat Akgiray ve Ahmet Akgiray’ın öğretim üyeliği yaptıkları Özyeğin Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nde yapacakları eylemleri duyurdular. Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs’ün önünde yaptıkları eylemde, ‘’Vedat Akgiray ders verme, paramızı ver!’’ pankartı dikkat çekti.⁴ Vedat Akgiray buna yönelik herhangi bir cevap oluşturmadı.

Bunun yanı sıra, 17 Haziran 2020 tarihinde Prof. Dr. Vedat Akgiray Executive MBA (EMBA) Yüksek Lisans Programı kapsamında verdiği finans dersini Covid-19 salgınının ülkemizde görülmesinin ardından ilk kez yüz yüze yaptı.⁵

Kennedy Lodge’da Kaçak İnşaat ve Düğün

Mayıs ayının başında Güney Kampüs’te Kennedy Lodge’da kaçak yapı çalışmaları başladığına dair iddialar okul öğrencilerinin bulunduğu Facebook grubunda ortaya atıldı ve bu konu ile ilgili fotoğraflar ve haberler paylaşıldı.⁶ İşçilerin maaşının ödenmediği ve online derslerde altyapı problemlerinin devam ettiği bu süreçte inşaat için bütçe ayrılması dikkat çekti. Bunlara ek olarak, okul öğrencileri okuldaki yeşil alanların yok edilmesi endişesiyle kaçak olarak yapılmaya başlanan bu inşaata tepki gösterdi. Bu tepkilerin ardından okul yönetimi bir bilgilendirme mail’i attı:

Üniversitemiz İş Sağlığı ve Güvenliği biriminin raporlarına göre Kennedy Lodge yemekhanesinin mutfak ve oturma alanlarının çalışma ve kullanım koşulları bakımından güvenli hâle getirilmesi gerekmektedir. Üniversitemiz bu birimimizde önemli bir renovasyon çalışması başlatmış olup, bu renovasyon Ağustos ayında tamamlanacaktır. Bu inşaatın bütçesi devlet tarafından Boğaziçi Üniversitesi’ne verilen yıllık bütçenin ilgili kaleminden kamu ihale kanununa tabi olarak karşılanmakta olup, aynı kalemden inşaat dışı bir harcama yapılması mümkün değildir.

Bu yenileme esnasında 3 genç meyve ağacı ve bir çalı yerinden çıkarılarak aynı bölgede farklı bir alana dikilmiş, kuruyan bir ağaç da kesilmiştir. Ayrıca zeminde yer alan çalılar temizlenmiştir.

Kennedy Lodge’daki kaçak inşaat olaylarından yaklaşık 4 ay sonra okul yönetimi, Öğrenci Temsilci Kurulu (ÖTK) ile yapılan toplantıda şu açıklamada bulundu:

Kennedy’deki inşaat, okulun çoğu binasında olduğu gibi sit alanı kapsamında olduğu için kaçak olarak yapılan bir inşaat. Bu inşaatın sebebi ise Kennedy’deki Sosyal Tesis mutfağının sağlık standartlarına uygun hâle getirilmesinin gerekmesidir.

Online eğitimin başlamasının ardından; mezunların okula alınmadığı, öğrencilerin ise 10.00-16.00 saatleri arasında okula giriş yapabildiği bu süreçte okul içerisinde düğün organizasyonları da düzenlendi. Bu olaylar üzerine öğrenciler okul yönetimine dair eleştirilerini yöneltti. Öğrenciler okula belli saat kısıtlamaları ile alınırken bu tür organizasyonların yapılmasını doğru bulmadıklarını, okulun bir ticarethaneye çevrilemeyeceğini ve kampüslerin öğrencilere ait olduğunu belirttiler.

Bunun üzerine Twitter’da #bogaziçiöğrencilerinekulakver adlı bir hashtag kampanyası başlatıldı. Bunlara karşı okul yönetimi nasıl açıklamalarda bulundu?

Okuldan bir grup öğrenci, 28 Ağustos Cuma günü saat 11.00’de rektör Prof. Dr. Mehmed Özkan ile bir görüşme talebinde bulundu, ayarlanan bu görüşme sebep belirtilmeden iptal edildi. Bu sırada ÖTK temsilcileriyle yapılan toplantıda, okul içerisinde sene boyunca sık sık düğün organizasyonlarının düzenlendiği ve buna ek olarak Sosyal Tesis İşletmesi’nin diğer işletmeler gibi okuldan bağımsız olduğu dile getirildi. Öğrencilerden gelen tepkilere verilen yanıt, öğrencilerin okula keyfi nedenler ile girmesi ancak düğün/konser gibi organizasyonların maddi sebeplerden dolayı zorunlu kabul edildiği oldu. Ekonomik ve siyasi nedenlerden ötürü okullara verilen bütçelerde kısıtlamaya gidilmesi, okullarda hâlihazırda problemlere yol açarken pandemi sürecinde gelir kaynaklarının birçoğunu kaybeden Boğaziçi Üniversitesi, düğün/konser etkinliklerini bütçe sıkıntılarını neden göstererek haklılaştırdı. Okulun bu dönemde bir diğer gelir kaynağını da konser etkinlikleri oluşturdu.

Güney Çimlerde Konser Etkinliği

İKSV Müzik Festivali kapsamında Tekfen Filarmoni Orkestrası konseri, okul ile ilişiği olmayan birçok kişinin de izleyici olarak katılımı ile Güney Kampüs’te gerçekleştirildi. Yapılan konser sonrasında öğrenciler, kaçak inşaat ve düğün organizasyonlarında öne sürdüğü benzer argümanları Facebook gruplarında tekrar dile getirdi. Konu ile ilgili olarak Prof. Dr. Mehmed Özkan, kendisi ile görüşen öğrenciye etkinliğin ÖTK vasıtasıyla öğrencilere iletildiğini ve onların da davet edildiğini belirtti. ÖTK temsilcilerinden biri yayımladığı bir post ile rektörle böyle bir görüşmenin gerçekleşmediği ve bilgilendirmenin yapılmadığını iddia etti. ÖTK’nın bu açıklaması, ÖTK üyeleri arasında tartışmalara neden oldu. Politika bölümü ÖTK temsilcileri sosyal medya hesaplarından bir bildiri yayımladı. ⁷

Rektörlük Atamaları(!)

14 Ağustos 2020 tarihinde Resmî Gazete’de rektör atamaları listesi yayımlanarak 16 üniversitenin yeni rektörü kamuoyu ile paylaşıldı. Boğaziçi Üniversitesi’nin yeni rektörünün ise ne zaman atanacağı henüz belli değil. 2016 yılında, okul tarihinde ilk kez “atama” ile rektör olan Prof. Dr. Mehmed Özkan’ın 4 yıllık görev süresinin sonuna yaklaşıldı. Prof. Dr. Mehmed Özkan’ın rektörlüğe devam edip etmeyeceği ya da tekrar atanması hâlinde nasıl bir politika ile devam edeceği ise bir soru işareti. Peki Prof. Dr. Mehmed Özkan 2016 yılında nasıl rektör olmuştu?

2016 yılından önce Yükseköğretim Kanunu’na göre üniversite, öğretim üyeleri oylarıyla en yüksek oyu alan altı adayı YÖK’e sunuyordu. YÖK bu altı adaydan üçünü Cumhurbaşkanı’na öneriyor, Cumhurbaşkanı istediği adayı rektör olarak atıyordu. Boğaziçi Üniversitesi ise kendi özerk seçim sistemini oluşturarak YÖK’e tek bir isim gönderiyordu. 2016 yılında da üniversite aynı uygulamaya devam etti. Seçimlerde Gülay Barbarosoğlu ve Vedat Akgiray aday oldu. %86 oy alan Gülay Barbarosoğlu’nun rektör olması bekleniyordu. Ancak 29 Ekim 2016 tarihinde çıkarılan 675 ve 676 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile üniversitelerde rektörlük seçimleri kaldırılmış, YÖK tarafından önerilecek üç aday arasından rektörü atama yetkisi Cumhurbaşkanı’na verilmiş ve 1200’ün üzerinde akademisyen meslekten ihraç edilmişti.

Rektörlük seçimlerinin kaldırılmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, öğretim üyelerinin %90’ının katıldığı seçimlerde %86 oy alan ve YÖK tarafından tek isim olarak Cumhurbaşkanlığı’na gönderilen Prof. Dr. Gülay Barbarosoğlu yerine seçimlerde aday olmayan Prof. Dr. Mehmed Özkan’ı rektör olarak atamıştı. Hem öğrenciler hem de akademisyenler üniversitelerin özerk kurumlar olduğunu belirterek bunun antidemokratik bir uygulama olduğunu ifade edip kararın uygulanmamasına dair birçok eylem ve basın açıklaması düzenlemişti.

#İstanbulSözleşmesiYaşatır

2020 yılının Şubat ayında meclis gündemine taşınan İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılmasına yönelik tartışmalar kamuoyunda büyük ses getirdi. Sosyal medya platformlarında, sokaklarda düzenlenen birçok eylemde İstanbul Sözleşmesi’nin hayatiliği vurgulandı. 6 Ağustos ve 10 Ağustos 2020 tarihlerinde Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinden bir grup, Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinden oluşan bir Facebook grubunda #istanbulsözleşmesiyaşatır etiketiyle bir video paylaştı.⁸ 20 Eylül 2020 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi’nde faaliyet yürüten 43 kulüp/topluluk, İstanbul Sözleşmesi’ni desteklediğini açıklayan bir bildiri yayımladı. 24 Eylül 2020 tarihinde ise Boğaziçi Üniversitesi’nden üç kulübün düzenlediği ortak bir etkinlik olan Neden #İstanbulSözleşmesiYaşatır? isimli söyleşide, dünya genelinde gittikçe popülerleşen toplumsal cinsiyet karşıtı hareketler; İstanbul Sözleşmesi’nin tarihsel arka planı, içeriği ve sözleşmeye yönelik saldırılar kapsamlı bir şekilde ele alındı.